Havalandırma Türleri

 

Minimum Havalandırma Sistemi

 

DURUM :
Minimum havalandırma sırasında aşağıdaki durumlar söz konusudur.

  • Civcivler küçük,
  • Kümesin sıcaklığı yüksek,
  • Dışarının sıcaklığı düşük,
     

HEDEF :
Minimum havalandırma neden yapılır;

  • Civcive gereken ısının sağlanması.
  • Soğuk veya cereyandan kaçınma.
  • Kümesin her yerinde en uygun sıcaklık ve hava dağılımı.
  • Bütün civcivler için aynı büyüme koşullarının sağlanması
     

HAVA GİRİŞİ :
Sınırlı sayıdaki, açıklığı kontrol edilebilen klapelerle sağlanır.

HAVA ÇIKIŞI :
Devri yada çalışma süresi kontrol edilen minimum fanlarıyla.

 

Minimum havalandırmanın amacı :

Minimum havalandırmadan amaç, enerji ( gaz, elektrik ) sarfiyatlarından tasarruf etmek, kümes içinde en iyi hava kalitesini ve dağılımını ve tüm civcivlerden istenen en iyi verimi ( uniformite ) sağlamaktır.

Fan devri ve klapelerin açıklığı öyle olmalıdır ki; giren hava, her koşulda mahyaya kadar ulaşabilmelidir.

Klapelerden giren soğuk ve nemli hava, uygun bir hızla kümesteki en sıcak bölge olan mahyadaki sıcak ve kuru hava ile buluşturulur. Burada tazeliğini kaybetmeden, nemini ve soğuğunu bırakarak altlığa doğru yönlenir.

Civcive ulaştığında; taze, kuru ve sıcaktır.  Bu yöntemle, mahyadaki sıcak havadan faydanıldığı için ısıtma sarfiyatlarımızda minimuma inecektir.

 

 Minimum havalandırma çalışma şekli :

  • Bu yöntemde devri ayarlanabilen minimum fanları ve  açıklığı kontrol edilebilen hava giriş pencereleri kullanılır.
  • Kümes sıcaklığı, ayar sıcaklığından az ise radyanlar çalışır. Buna rağmen hava ihtiyacını karşılamak için çatı fanları( veya her iki taraftaki yan fanlar ) düşük devirle dönerken her iki taraftaki hava giriş pencereleri biraz açılır. Minimum havalandırma istediğimiz kadar çalışacaktır.
  • Kümes sıcaklığı, ayarlanan sıcaklığı geçmeye başlayınca devirli minimum fanlar biraz daha hızlanır, tüm hava giriş pencereleri biraz daha açılır. Sıcaklık arttıkça fan motorunun devri artar ve ona uygun olarak hava giriş pencereleri açılır.
  • Kümes sıcaklığı düşer ise, fan motorunun devri azalır pencereler kapanır veya minimum havalandırma için gereken kadar açık kalır.
  • Kümes sıcaklığı, fan motorunun tam kapasite ile çalışmasına rağmen artmaya devam ederse, bilgisayar havalandırmayı minimumdan kombi havalandırma fazına çevirir.

 

Doğru bir havalandırma için :

  • Hava istediğimiz yerden ve istediğimiz kadar girmelidir.

Her şeyden önce yapılması gereken ilk iş, kümesin deliklerini, çatlaklarını, kapı pencere altları gibi boşlukları sıva, silikon veya köpük ile kapatmak gerekir. Böylece hava istediğimiz yerden girecektir.

Hava giriş açıklıkları çalışan fan sayısına uygun olmalıdır. Mümkünse açıklığı ayarlanabilir hava giriş pencereleri kullanılmalıdır. Böyle bir imkan sağlanamıyorsa en azından hava girişlerinin sayısı yapılan gözlem ve hesaplarla fana göre ayarlanmalıdır.

 

  • Havanın hızı öyle olmalıdır ki kümese giren taze hava ısınıp kirlendiğinde kümesten çıkmış olması gerekir.

Giren havaya öyle hız verilmelidir ki, kümesin başı ile kümesin sonunda aynı hava kalitesinin olması ve sıcaklık farklılıklarının oluşmaması sağlanmalıdır.

Bu konuda yapılan en büyük hata tünel fanlarının kış havalandırmasında devirli olarak minimum havalandırma için kullanılmasıdır. Tünel fanları yaz havalandırmasında ideal çözümdür. Fakat kış havalandırması için uygun değildir.

Eğer bu fanları kışın da kullanmaya mecbursak en azından devirli değil on/off kullanmak, biraz daha mantıklı bir çözüm olacaktır.

Fan ihtiyaç duyulan zaman aralıklarında devreye tam kapasite ile girdiğinde hava daha hızlı olur.Kümesin başı ve sonunda hem sıcaklık hem de hava kalitesi farkı devirli çalışmaya göre daha az olacaktır. Pet önlerindeki şikayetler ve hayvan ölümleri biraz daha azalacaktır.

Direk çalışması için dizayn edilmiş bir fanın devirli çalıştırılması motorun ömrünü de azaltacağı unutulmamalıdır.  

 

  • Havalandırma yönteminin doğru seçilmesi gerekir.

Sektör geliştikçe, kümeslerde modernizasyon kaçınılmaz bir durum oldu. Amaç tabi ki daha az emek ve masrafla daha iyi sonuç alabilmek. Kümesler geliştikçe havalandırma yöntemleri de buna ayak uyduracak bir gelişme içerisinde. Kullanılan ekipman, uygulanan yöntemler, hep daha iyisi için bir arayış.

Farklı özeliklere sahip kümeslere farklı çözümler üretmek gerekir. Örneğin kümesin genişliği 10-12 metre ise yandan yapılan havalandırma uygunken, genişlik 16-18 metre olunca çatıdan havalandırma kaçınılmaz olur. 

Havalandırma hangi yöntemle yapılırsa yapılsın sonuçta amaç, havanın istenen yerden ve ihtiyaç kadar kümese girmesi, içerdeki ideal hava hareketlerini yapması ve kümesi terk etmesidir.

Bu amaç için açıklığı ayarlanabilen klapeler, devir kontrollü yan veya çatı fanları ile petin önünde kontrol edilebilir perde sistemi kullanılır. Bu havalandırma sistemleri ile ısıtma sisteminin tek bir bilgisayarla kumanda edilebilmesi, sistemin daha düzgün ve uyumlu olarak kullanılmasını sağlar. Kullanıcı için çok büyük kolaylık ve daha rahat kontrol etme imkanı olur.

 

Kombi Havalandırma

DURUM :
Kombi havalandırma sırasında aşağıdaki durumlar söz konusudur.

  • Civcivler büyümekte.
  • Dışarının sıcaklığı ılıman. Gece ile gündüz sıcaklık değişken.
     

HEDEF :
Kombi havalandırma neden yapılır;

  • Civcive gereken ısının sağlanması.
  • Soğuk veya cereyandan kaçınma.
  • Minimum havalandırmadan tünele yumuşak geçiş.
  • Bütün civcivler için aynı büyüme koşullarının sağlanması.
     

HAVA GİRİŞİ :

  • Açıklığı kontrol edilebilen klapelerle ve,
  • Açıklığı kontrol edilebilen tünel hava girişleri ile.

HAVA ÇIKIŞI :

  • Çatıda yada yandaki tüm minimum fanlarıyla
  • Tünel fanlarından bazılarıyla.

 

 

Kombi havalandırmanın amacı :

Minimum havalandırmada hava hareketi kümesin enine, tünel havalandırmada ise kümesin boyuna doğrudur. Öyle iklim şartları oluşabilir ki birkaç saat içinde minimum havalandırmadan tünel havalandırmaya yada tam tersi tünel havalandırmadan minimum havalandırmaya geçiş ihityacı  duyulacaktır.

Özellikle gece ile gündüz sıcaklık farklılıklarının çok fazla olduğu ülkemizde bu durum bahar aylarında, havalandırma sistemlerinin kararsız kaldığı ve hayvanların en çok strese giridiği zamanlardır. Enine havalandırmanın yetersiz kaldığı bir durumda birden bire minimum fanlarının durup tünel fanlarının çalıştırılması, klapelerin kapatılıp pet perdelerinin açılması, hem kullanıcı için hem de hayvan için olumsuz durumları ortaya çıkarmaktadır. Bu durum bazı günlerde dakikalarla ifade edilebilecek zaman aralıklarında dahi yaşanabilmektedir.

Piyasadaki hemen hemen tüm sistemler bu sistem geçişlerini çok hızlı ve kararlı bir şeklide yapmaktadır. Sistemlerdeki bu kararlı çalışma şekli ( ya minimum yada tünel ) hayvanlarda kararsızlık, huzursuzluk ve verimde düşüşlere sebep olmaktadır.

Biz bu durumu ortadan kaldırmak için KOMBİ HAVALANDIRMA mantığını ( MTT - Tünele yumuşak geçiş ) geliştirdik. Burada amaç, çok hızlı değişebilen iklim şartlarına göre en uygun havalandırmayı yapmaktır. Minimum ve tünel havalandırma ünitelerini mantıklı bir uyum içinde beraberce kullanarak, hayvana bu iklim değişikliklerini hissettirmeden kümes içinde hayvanın istediği sıcaklığı ve havayı temin etmektir.

Ülkemizde sıcaklıkların çok değişken olduğu özellikle bahar aylarında, bir sürünün %100 ömrünün %15-20 bölümünü minimum havalandırmayla, %35-50 ömrünün kombi havalandırmayla, %25-35 ömrünü ise tünel havalandırmayla geçirdiği pratik deneyimlerimizle anlaşılmıştır. Bu durumda KOMBİ HAVALANDIRMA, hayvan verimi için bir gereksinim olmuştur.

 

Kombi ( MTT ) havalandırma çalışma şekli :

  • Bu yöntemde minimum fanlar,  hava giriş pencereleri + tünel fanları ve tünel hava girişleri kullanılır.
  • Amaç, enine havalandırmanın yetersiz kaldığı durumlarda daha fazla havalandırma ile tünel havalandırmaya yumuşak geçişi sağlamaktır.
  • Hava hareketinin sert değişikliği, sürüye zarar verir. Kış havalandırması yapılırken devreye alınan tünel fanı bu geçişi yumuşatır.
  • Kümes sıcaklığı, ayar sıcaklığının  örneğin  yaklaşık 2 °C  üzerine çıktığı zaman enine havalandırma yetersiz kalıyorsa kombi havalandırma yapılmaya başlanır.
  • Bu duruma gelindiğinde minimum fanlar tam kapasite ile çalışırken hava giriş pencereleri tamamen açık pozisyona gelir. Bir tünel fan devreye girerek aradaki sıcaklığı düşürmeye çalışır. Klapelerden giren hava yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi yan fanlardan çekilirken tünel fana doğruda bir yönelme başlar.
  • Kümes sıcaklığı, ayar sıcaklığına düşmeye başlayınca önce tünel fan devreden çıkar. Minimum fanlar yine tam kapasite ile çalışmaya devam ederken klapeler biraz kısılır. Yani bilgisayar enine havalandırma sistemine geri döner.
  • Sıcaklık yine artarsa boyuna havalandırma başlar. Tünel fan yine devreye girer ve klapeler tam açılır.
  • Bunlara rağmen sıcaklık artmaya devam ederse bilgisayar boyuna havalandırmadan tünel havalandırmaya geçer.

 

Tünel Havalandırma

DURUM :
Tünel havalandırma sırasında aşağıdaki durumlar söz konusudur.

  • Tavuklar tüylenmiş.
  • Dışarıda sıcaklık yüksek.
     

HEDEF :
Tünel havalandırma neden yapılır;

  • Hayvana gereken ısının sağlanması.
  • Serinlik hissi ile havalandırma. ( Wind chill effect )
  • Bütün civcivler için aynı büyüme koşullarının sağlanması. 
     

HAVA GİRİŞİ :

  •  Açıklığı kontrol edilebilen tünel hava girişleri ile.

HAVA ÇIKIŞI :

  • Tünel fanlarından.

Tünel havalandırmanın amacı :

Tünel havalandırmada amaç, kümesin içindeki havaya hız kazandırarak  civcivin kendini daha serin bir ortamda hissetmesini sağlamaktır.

 

Kullanılacak fanların sayısı ve gerekli pet alanı, yaklaşık saniyede bölgeye göre ( 1.2 - 2 metre/saniye )  hızı yakalamak için hesaplanır.

Çalışan fan sayısı arttıkça pet perdeisin açıklığı arttırılarak hava hızının gereken hızda kalması sağlanır. 

 

 Tünel havalandırma çalışma şekli :

Bu yöntemde tünel fanlar,  açıklığı kontrol edilebilen tünel hava girişleri ve soğutma petekleri ( PED ) kullanılır.

Amaç, kümesin içindeki havaya hız kazandırarak  civcivin kendini daha serin bir ortamda hissetmesini sağlamaktır.

Sıcaklık arttıkça çalışan tünel fan sayısı da artmaktadır. Fanlar sırayla devreye girerken tünel girişleri de çalışan fan sayısına orantılı olarak ayarlanıp, hedeflenen hava hızı yakalanmaya çalışılır.

Hedeflenen hava hızı, bölgenin iklim şarlarına göre seçilir. Örneğin nem oranının ideal olduğu Bolu bölgesinde 1.2 - 1.5 metre/saniye hava hızı serinlik hissi için yetreli olabiliyorken, nem oranının yüksek olduğu Adapazarı, Bandırma gibi bölgelerde 1.8 - 2.5 metre/saniyelere kadar çıkarma ihityacı duyulmaktadır.

 

Tünel havalandırmada, çalışan fan sayısı değişse de hedeflenen hava hızı sağlanabilmelidir. Bu hız, çalışan tünel fan sayısına göre açıklığı ayarlanabilen tünel hava girişleri ile sağlanır.

Piyasadaki kontrol sistemleri ve üniteleri, çalışan fan sayısı ne olursa olsun, tüm tünel hava girişlerini tamamen açarak yapabilmektedir. Bu durumda hava hızı ayarlanamamakta ve pet önlerinde altlık bozulmaları ile kümes başı-sonu arasında sıcaklık farklılıarına sebep olmaktadırlar.

 

Açıklığı ayarlanabilen tünel hava girişleri veya pet önündeki panel perde, Fancom bilgisayarları ve kontrol üniteleri ile bu durum sorunsuz bir şeklide çözülebilmektedir. Bu durumda kümes başı-sonu sıcaklık farklılığı minimuma indirilebilmekte ve pet önlerinde altlık bozulma sorunu çözülebilmektedir.

Zaman aralıklarıyla devereye alınan pet su pompası sayesinde hava, kümese girmeden önce soğutulur ve serinlik hissine çok büyük katkı sağlar.

Pet pompası çalıştıkça doğal olarak kümes içi nemini de artırır. Nem oranının yüksek olduğu bölgelerde bu durum olumsuz şartlar ve hayvan ölümlerine sebep olabilir. Bu durumdan korunmak için, kümes içi nemini ölçülebilmeli ve ayarlanan sınırlara ulaşıldığında, petin su pompası durdurulmalıdır. Böyle durumlarda nem sensörü hayati önem taşımaktadır.

Pet su pompası, zamanı geldiğinde sürekli çalıştırılırsa, kümes içinde ani sıcaklık düşemlerine sebep olabilir. Bundan kaçınmak için pet sürekli değil, düşürülen hava sıcaklığına bağlı, zaman aralıklarıyla çalıştırılır. Bu çalışma "modüler" çalışma şeklidir. Özellikle tercih edilmelidir.

 

Kümesteki sıcaklık artışının engellendiği veya dış sıcaklığın düşmesiyle sistem gerektiğinde kombi havalandırmaya geri döner. Ani olarak tünel hava girişlerini kapatıp, minimum fanları çalıştırmaz. Tünel fanları çalışıyorken de minimum fanlar çalışır ve hem klapeler hemde tünel hava girişleri orantılı şeklide açıktır. Böylece hayvanı stresten korumuş olur.